نحوه محاسبه حقوق بیمه بیکاری به همراه یک مثال

نحوه محاسبه حقوق بیمه بیکاری به همراه یک مثال

شناسنامه قانون- بر اساس قانون بیمه بیکاری «بیکار شخصی بیمه شده است که بدون میل و اراده خود بیکار شده و اکنون آماده به کار است و می‌تواند در محیط جدید فعالیت خود را آغاز کند.» همانطور که از متن فوق استنباط می‌شود غیر ارادی بودن بیکاری اصل مهمی است و تشخیص صحت و یا سقم آن بر عهده کمیته‌ای از نمایندگان سازمان تامین اجتماعی و اداره کار محل اشتغال بیمه شده است. با توجه به تاثیر بیمه بیکاری در بازنشستگی فرد برای گرفتن بیمه بیکاری باید:

• تبعه ایران و تابع قانون کار و قانون تامین اجتماعی بوده و حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.
• اشتغال را به صورت غیر ارادی از دست داده و بازنشسته یا مستمری بگیر نباشد.
• فرد بیمه شده کارفرما و شاغل آزاد نباشد و حق بیمه پرداختی به صورت اختیاری و از طرف بیمه شده نباشد.
• حداکثر ۳۰ روز پس از بیکاری مراتب را به اداره کار محل اشتغال اطلاع داده و درخواست بیمه بیکاری ثبت کند.

در کل بیمه بیکاری فقط به کارگران و کارکنان مشمول قانون کار که سایر شرایط لازم را نیز داشته باشند تعلق می‌گیرد.

نحوه محاسبه حقوق بیمه بیکاری

مطابق بند ب ماده ۷ قانون بیمه بیکاری: «میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل (۵۵%) متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده می‌باشد. به مقرری افراد متأهل یا‌متکفل، تا حداکثر (۴) نفر از افراد تحت تکفل به ازاء هر یک از آنها به میزان (۱۰%) حداقل دستمزد افزوده خواهد شد. در هر حال مجموع دریافتی‌ مقرری‌بگیر نباید از حداقل دستمزد، کمتر و از (۸۰%) متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد.»

ملاحظه می شود که حقوق و مقرری دوران بیمه بیکاری نسبت به زمان اشتغال کمتر است. از طرفی اگر حقوق محاسبه شده برای دوران بیمه بیکاری طبق فرمول ۵۵% از حداقل حقوق کامل قانون کار کمتر باشد، حداقل حقوق کامل قانون کار پرداخت می شود.

نکته مهم بعدی افزایش حقوق بیمه بیکاری هنگام تغییر سال و ورود به سال جدید است. پس از ورود به سال جدید که افزایش حقوق قانون کار اتفاق می افتد، حقوق بیمه بیکاری به شرطی افزایش پیدا می کند که حقوق دریافتی بیکاری در سال قبل از حداقل حقوق کامل قانون کار سال جدید کمتر باشد.

پس حتی اگر کسی با حقوق بالاتر وارد بیمه بیکاری شود حقوق وی در سال های بعدی ثابت مانده و به تدریج نسبت بالاتر بودن خود از حداقل حقوق قانون کار را از دست داده و در نهایت به حداقل حقوق قانون کار کاهش پیدا می کند.

مثال در خصوص محاسبه حقوق بیمه بیکاری

فرض کنیم کارگری متاهل با یک فرزند بوده و ۴۷ سال سن داشته با مزد روزانه ۶۵۰.۰۰۰ تومان مشغول به کار است و ۲۶ سال سابقه کار دارد که تا کنون از بیمه بیکاری استفاده نکرده است. به هر دلیلی از کار اخراج شده و در ۴۷ سالگی اقدام به گرفتن بیمه بیکاری می کند. طبق جدول بیمه بیکاری برای این کارگر ۵۰ ماه (۴ سال و ۲ ماه) بیمه بیکاری تعلق می گیرد. حداقل حقوق ماهانه قانون کار در هنگام بیکاری وی را ۷.۱۰۰.۰۰۰۰ تومان در نظر می گیریم.

در ابتدای بیمه بیکاری این فرد برای بازنشستگی ۲۶ سال سابقه بیمه داشته و ۴ سال بیمه بیکاری باعث تکمیل سابقه بیمه ۳۰ سال خواهد شد.

اگر این فرد از بیمه بیکاری استفاده نکند و بعد از تکمیل ۲۶ سال سابقه، ۴ سال هم به کار خود ادامه دهد هر سال شامل افزایش سالانه مزد شده و فرض کنیم بعد از ۴ سال میانگین مزد وی به ۱.۲۳۵.۰۰۰ تومان (با فرض افزایش مزد سالانه ۲۰ درصد) خواهد رسید.

اگر همان کارگر از بیمه بیکاری استفاده کند چه خواهد شد؟ در ابتدای بیمه بیکاری ۵۵% میانگین دستمزد ۹۰ روز آخر و ۱۰% حداقل حقوق ماهانه برای همسر و ۱۰% حداقل حقوق ماهانه برای فرزند پرداخت خواهد شد. پس ماهانه مبلغی در حدود ۱۰.۸۶۷.۰۰۰ تومان خواهد بود.

این مبلغ در سال سوم بیمه بیکاری با حداقل حقوق ماهانه قانون کار یکسان خواهد شد و کارگر تا سال سوم همان مبلغ ثابت را گرفته و پس از آن دو سال هم با حداقل حقوق قانون کار ادامه خواهد یافت.

یکی از عواقب گرفتن بیمه بیکاری این است که حقوق دریافتی شامل افزایش نشده و در کف حداقل حقوق حفظ می شود.

پس کسی که بازنشستگی با ۲۶ سال سابقه و ۴ سال بیمه بیکاری داشته باشد حداقل حقوق بازنشستگی را دریافت می کند.

نکات مربوط به بیمه بیکاری

همچنین در هنگام محاسبه حقوق بیمه بیکاری بهتر است با نکاتی آشنایی داشته باشید:

• کارگران فصلی در صورتی که فقط در فصل کار اخراج شده باشند و بیکاری آن ها بدون اراده خود باشد، مشمول این قانون می شوند.

• بیمه شدگانی که به علت حوادث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله و.. بیکار شوند، نیازی به داشتن شرط سابقه پرداخت حق بیمه نیستند و اگر حتی در روز اول کار دچار این حوادث شوند، مشمول دریافت هستند.

• بیمه شدگان باید در دوره های کارآموزی و سواد آموزی که از طرف اداره مربوطه برگزار می شود شرکت کنند و هر دو ماه یکبار گواهی مربوطه را به تامین اجتماعی ارائه دهند.

• در صورتی که شخص به دلیل کوتاهی در کار و یا دلایل انضباطی اخراج شده باشد، شامل این قانون نمی باشد.

• اگر بیمه شده پس از اشتغال وضعیت خود را اعلام نکند باید وجوه دریافتی را به تامین اجتماعی برگرداند.

• مدت دریافت حق بیمه بیکاری جزو سابقه آن ها حساب می شود.

• همچنین در تمامی موارد دوران تعلیق از قبیل دوره سربازی، حضور در جبهه، مرخصی زایمان، مرخصی استعلاجی، مرخصی سفر حج، مرخصی های استحقاقی و مرخصی بدون حقوق که پس از پایان مدت تعلیق کارفرما از پذیرش مجدد کارگر سر باز زند، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.

کتاب مجموعه قانون کار به همراه قانون بیمه بیکاری