نکات و تست خدمات متقابل ایران و اسلام (بخش تفاسیر قرآن و کتب حدیث)
نکات و تست خدمات متقابل ایران و اسلام (بخش تفاسیر قرآن و کتب حدیث)
کتاب اداری‌ها- در این مطلب، بخش تفاسیر قرآن و کتب حدیث در قالب «نکات و تست خدمات متقابل ایران و اسلام» آورده می‌شود.
نکات و تست خدمات متقابل ایران و اسلام
تفاسیر اهل تسنن
۱) جامع البیان فی تفسیر القرآن: معروف به تفسیر طبری. مؤلف این تفسیر، طبری مورخ و محدث و فقیه معروف است. طبری از علمای طراز اول اهل تسنن به شمار می رود. طبری در ابتدا از نظر روش فقهی تابع شافعی بود. اما بعدها خود مکتب فقهی مستقلی تأسیس کرد و از هیچ یک از پیشوایان فقه اهل تسنن پیروی نکرد. ابن الندیم در الفهرست، عده ای از فقهاء را نام می برد که پیرو مذهب فقهی طبری بوده اند. طبری اهل آمل مازندران است. تفسیر طبری در قاهره چاپ شده است و در زمان نوح بن منصور سامانی به امر او به وسیله وزیر عرب نژادش معروف به وزیر بلعمی به فارسی ترجمه شد.
۲) کشاف: این کتاب معروفترین و متقن ترین تفاسیر اهل تسنن است. از نظر نکات ادبی، بالخصوص نکات بلاغتی، در میان همه تفاسیر ممتاز است. مؤلف این تفسیر ابوالقاسم محمودبن عمر زمخشری خوارزمی ملقب به جارالله است. زمخشری از اکابر علمای اسلام به شمار می رود. چون سالها مجاور بیت الله بود به”جارالله”معروف گشت و ظاهرا در همان وقت تفسیر کشاف را نوشت.
۳) مفاتیح الغیب یا تفسیر کبیر: تألیف محمدبن عمربن حسین بن حسن بن علی معروف به امام فخر رازی. فخر رازی نیز از مشاهیر علمای اسلام است.
۴) غرائب القرآن: معروف به تفسیر نیشابوری. این تفسیر نیز در ردیف تفاسیر درجه اول اهل تسنن به شمار می رود. مؤلف این تفسیر، حسن بن محمدبن حسین معروف به نظام نیشابوری یا نظام اعرج است.
۵) کشف الاسرار: این تفسیر به فارسی است و ده جلد است. چند سال پیش در تهران چاپ شد. این تفسیر تألیف ابوالفضل رشیدالدین میبدی یزدی است.
۶) انوارالتنزیل و اسرار التأویل: معروف به تفسیر بیضاوی. مؤلف این تفسیر، عبدالله بن عمربن احمد معروف به قاضی بیضاوی است. تفسیرش خلاصه و زبده ای است از کشاف و مفاتیح الغیب. این تفسیر مورد استفاده مرحوم فیض کاشانی در تفسیر صافی بوده و شیخ بهائی بر آن حاشیه نوشته است.
۷) تفسیر ابن کثیر: مولف این تفسیر همان ابن کثیر معروف مورخ است که بیشتر به کتاب تاریخش به نام البدایة والنهایة معروف است.
۸) الدرالمنثور: تألیف جلال الدین سیوطی که از متبحرترین و پرتألیف ترین علمای اسلام است. برخی تألیفات او از قبیل الاتقان فی علوم القرآن از کتب نفیس شمرده می شود. در المنثور تفسیر به مأثور است یعنی آیات را با اخبار و روایاتی که در احادیث آمده تفسیر کرده است و از این جهت که جامع احادیث تفسیری اهل تسنن است بی نظیر است. در المنثور در تفاسیر اهل تسنن از نظر گردآوری احادیث مربوطه در ذیل آیات کریمه نظیر تفسیر برهان است در شیعه.
۹) تفسیر جلالین: این تفسیر تألیف دو نفر است: از حمد تا سوره کهف را که در حدود نصف قرآن است. جلال الدین محمدبن احمد بن ابراهیم محلی که اصلا اهل یمن است و از اکابر علمای شافعیه است تألیف نمود جلال الدین محلی در سال ۴۶۸درگذشت و موفق به اتمام آن نشد. از سوره کهف تا آخر قرآن را جلال الدین سیوطی سابق الذکر به همان سبک جلال الدین محلی تکمیل کرد و از همین رو به تفسیر جلالین معروف شد. تفسیر جلالین – بنا به نقل ریحانةالادب بارها در ایران و مصر و هند چاپ شده است.
۱۰) تفسیر قرطبی: مؤلف این تفسیر ابوبکر صائن الدین، یحیی بن سعدون اندلسی است که گویند در حدیث و نحو و لغت و تجوید و قرائت و تفسیر از اکابر وقت و مرجع استفاضه مشایخ عصر خود بوده است.
۱۱) ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم: معروف به تفسیر ابوالسعود. ابوالسعود مؤلف این تفسیر از اکابر علمای عثمانی در قرن دهم است.
۱۲) روح البیان: این تفسیر به فارسی و عربی مخلوط است. اشعار فارسی عرفانی زیادی در آن گنجانیده شده است. مؤلف این تفسیر شیخ اسماعیل حقی از علمای عثمانی است. این مرد صوفی منش است، تفسیرش نیز ذوقی و عرفانی است.
۱۳) روح المعانی: این تفسیر تالیف سید محمود بن عبدالله بغدادی حسنی حسینی معروف به آلوسی است. آلوسی شافعی مذهب بوده اما در بسیاری مسائل از فقه حنفی پیروی می کرده است آلوسی قصیده عینیه معروف عبدالباقی موصلی عمری در مدح امیرالمؤمنین علی علیه السلام را شرح کرده است. این قصیده همان است که سید کاظم رشتی معروف نیز آنرا شرح کرده و کتابش به شرح القصیده معروف است.
۱۴) فتح القدیر: این تفسیر تألیف محمدبن علی بن محمدبن عبدالله شوکانی یمنی است. شوکانی در شهر صنعای یمن بزرگ شد و در همانجا به مقام تدریس وافتا رسید شوکانی کتابی دارد به نام”نیل الاوطار من اسرار منتقی الاخبار” بیشتر شهرت شوکانی به واسطه این کتاب است.
چهارده تفسیری که نام بردیم ظاهرا معروفترین و مشهورترین و رایجترین تفاسیر اهل تسنن تا قرن سیزدهم است. چنانکه ملاحظه می شود در این خدمت گرانبها (تفسیر) به اسلام یعنی قرائت و تفسیر غلبه با ایرانیان است. ایرانیان مسلمان از همه مسلمانان دیگر بیشتر شور و نشاط و ایمان و اخلاص نشان داده اند.
حدیث و روایت
یکی از میدان‌های خدمت ایرانیان به اسلام در صحنه علم و فرهنگ، فن حدیث است فن حدیث یعنی فن استماع و قرائت و ضبط و جمع و نقل سخنان رسول اکرم یا ائمه اطهار. فن حدیث نیز مانند تفسیر به دو شاخه شیعی و سنی منقسم می گردد. محرک اصلی مسلمین به فراگیری و جمع و نقل اخبار و احادیث اولا نیاز مسلمین به احادیث در امور دینی بود. ثانیا شخص رسول اکرم بنا بر روایت مسلم و قطعی شیعه و سنی مکرر مردم را تشویق می کرد که آنچه از او می شنوند ضبط کنند و برای آیندگان نقل نمایند لهذا از صدر اسلام مسلمین علاقه شدیدی به ضبط و نقل احادیث نبوی نشان می دادند، پس از انتشار اسلام و ورود ملل دیگر به جهان اسلام، صحابه رسول خدا که شرف محضر آن حضرت را دریافته بودند و از آن حضرت کم یا زیاد سخنان و قضایایی به یاد داشتند ارج و اهمیت فراوان یافتند. علاقه مندان به احادیث نبوی برای استماع حدیث از صحابه و یا تابعین (کسانی که صحابه را درک کرده بودند) از شهری به شهری و از منطقه ای به منطقه ای می رفتند. بسا که یک نفر برای تحقیق در صحت و سقم یک حدیث و برای استماع از یک راوی معتبر ده ها فرسنگ راه طی میکرد تا به محضر آن محدث راه می یافت و حدیث مورد نظر خود را از او می شنید.
جرجی زیدان می گوید:
همینکه مسلمین در صدد فهم معانی قرآن برآمدند، طبعا به درک معانی گفته های حضرت رسول (ص) احتیاج یافته تا با فهم معانی احادیث نبوی معانی قرآن را بهتر درک کنند .و البته احادیث نبوی از صحابه روایت می شد، چه که آنان از پیغمبر اکرم آن را شنیده و حفظ کرده بودند و مسلمانان برای فهم احادیث به صحابه رجوع می کردند، ولی چون مسلمانان به کشور گشایی مشغول شدند، صحابه پیغمبر که از سران مهاجرین بودند در ممالک مختلف متفرق گشتند .از آنروز هر کس که می خواست حدیث یا احادیثی از پیغمبر اکرم بداند ناچار به دنبال صحابه به ممالک مختلف و نقاط مختلف می رفت و چه بسا که یک حدیثی را فقط یکی از آن صحابه از حضرت رسول شنیده بود و دیگران آن را نمی دانستند .پس کسی که دنبال جمع آوری و فراگرفتن احادیث برمی آمد ناچار به مکه و مدینه و بصره و کوفه و مصر و ری و سایر شهرها می رفت، در هر نقطه ای علم و حدیثی می آموخت .این همان است که مسلمانان آن را “رحله”در طلب علم می نامند.
علاقه و شور مسلمانان به نقل و ضبط و استماع احادیث نبوی از زمان خود آن حضرت آغاز گشت.
و به حکم اینکه هر وقت تقاضای یک کالا زیاد شود کالاهای تقلبی هم به بازار می آید گروهی از ضعیف الایمانان در زمان خود آن حضرت احادیثی از آن حضرت نقل و روایت کردند که اساسی نداشت و خود آن وجود مبارک در صدد تکذیب برآمد .در یک خطابه عمومی پیدایش کذابین و وضاعین را اعلام فرمود آنگاه برای اینکه معیاری اصیل معرفی کند قرآن کریم را معیار صحت و سقم احادیث منقوله و منسوبه به خودش قرار داد. با اینکه اهتمام به استماع و ضبط و نقل احادیث هم در میان عامه وجود داشت و هم در میان پیروان اهل البیت، یک تفاوت اساسی در قرن او ل هجری میان عامه و میان پیروان اهل البیت بود، و آن اینکه عامه در مدت یک قرن به پیروی از دستور خلیفه دوم و نظر برخی صحابه دیگر، نوشتن و کتابت حدیث را مکروه می شمردند به عذر اینکه حدیث با قرآن مشتبه نشود و یا اهتمام به حدیث جای اهتمام به قرآن را نگیرد .عامه در اول قرن دوم متوجه اشتباه خود شدند و این سد که وسیله خلیفه دوم به وجود آمده بود، در قرن دوم به دست عمربن عبدالعزیز خلیفه اموی زاهد که خود از طرف مادر از احفاد خلیفه دوم بود شکسته شد .این بود که شیعه حداقل یک قرن در تدوین و کتابت حدیث از اهل تسنن جلو افتاد. علامة جلیل و محقق و متتبع عالیقدر، مرحوم سید حسن صدر در کتاب نفیس تأسیس الشیعه از صحیح مسلم و فتح الباری ابن حجر نقل میکند که گفته اند: «صحابه در نوشتن حدیث اختلاف نظر داشتند .عمر بن الخطاب، عبدالله بن مسعود و ابوسعید خدری و جمعی دیگر مکروه می شمردند، اما علی بن ابی طالب علیه السلام و انس بن مالک و برخی دیگر برخلاف نظر می دادند، لهذا پیروان علی از صدر اسلام به نوشتن احادیث پرداختند برخلاف پیروان عمر. تا آنکه در قرن دوم اجتماع شد بر ضد نظر عمر اولین و دومین کتاب حدیثی شیعه یکی کتابی است به خط علی علیه السلام که در نزد ائمه اطهار علیه السلام بوده و ائمه گاهی آنرا به دیگران ارائه می داده اند و یا از آن نقل می کرده اند که در کتاب علی چنین آمده است، دیگر کتابی است به نام مصحف فاطمه علیهاالسلام. از این دو کتاب که بگذریم، اولین کتاب حدیثی، کتاب ابو رافع غلام آزاد شده رسول خدا است که در سنن و احکام و قضایا نوشته است. او دو فرزندش عبیدالله و علی از شیعیان امیرالمؤمنین علی علیه السلام به شمار می روند .نام عبیدالله بن ابی رافع به عنوان کاتب یا خزانه دار امیرالمؤمنین در زمان خلافت آن حضرت زیاد در کتب یاد می شود علمای شیعه مانند نجاشی درالفهرست او را اول مصنف شیعه دانسته اند. بعد از ابورافع، سلمان فارسی کتاب حدیث کرده است .اثر سلمان فارسی درباره شرح و توضیح حدیث جاثلیق رومی بوده است که بعد از وفات رسول اکرم به مدینه برای تحقیق آمد. پس از سلمان نام عده دیگر از قبیل ابوذر غفاری و اصبغ بن نباته و دیگران برده می شود .سلیم بن قیس از صحابه امیرالمؤمنین تالیفی دارد که اخیرا به طبع رسیده است. در طبقه بعد کتابی که از شیعه باقی مانده و طبقه به طبقه روایت شده است”صحیفه سجادیه”است، وفات امام سجاد در اواخر قرن اول است و این اثر جاوید که به نام زبور آل محمد معروف شده است از نیمه دوم قرن اول به صورت مکتوب دست به دست نقل و روایت شده است. نیمه اول قرن دوم یعنی زمان امام باقر و امام صادق علیهماالسلام که تا حدودی برای شیعه آزادی بوده است دوره اوج نقل و روایت و ضبط و کتاب حدیث است نام چهار هزار نفر برده می شود که از محضر امام صادق استفاده کرده اند اصحاب امام صادق و امام کاظم علیهماالسلام چهارصد کتاب حدیثی تألیف کرده اند که به”اصول اربعماه”معروف است، مؤلفان این کتابها از ملیتهای مختلفند. در دوره بعد، یعنی اواخر قرن سوم و اوائل قرن چهارم، تألیف جوامع حدیث رائج شد .کتب حدیثی که امروز در میان شیعه و سنی موجود است همان جوامع است و در این دوره است که ایرانیان نبوغ خود و هم اخلاص و صمیمیت خود را نسبت به اسلام در این زمینه نشان داده اند. اکثریت قریب به اتفاق نویسندگان جوامع حدیث شیعه و سنی ایرانی بوده اند.
جوامع حدیث شیعه
۱) کافی: تألیف ثقةالاسلام، شیخ المحدثین، ابوجعفر محمدبن یعقوب کلینی رازی. کلینی از کسانی است که «رحلة» حدیثی داشته است. یعنی برای اخذ و جمع احادیث و درک خدمت اساتید فن مسافرتها کرده است. کتاب کافی یک دوره حدیث شیعه است که از اصول عقاید گرفته تا اخلاقیات و فروع. در حدود شانزده هزار حدیث در این کتاب گردآورده است. این کتاب معتبرترین کتاب حدیث شیعه است.
۲) من لایحضره الفقیه: تألیف رئیس المحدثین ابوجعفر محمدبن علی بن بابویه قمی معروف به صدوق، خودش و پدرش از بزرگان طراز اول علماء شیعه اند. نام”من لایحضره الفقیه”را که به معنی”خودآموز فقه”است از کتاب”من لایحضره الطبیب”محمدبن زکریای رازی اقتباس کرده است که به معنی “خود آموز طب”است. کتاب من لایحضره الفقیه مشتمل بر پنج هزار و نهصد و بیست حدیث است. شیخ صدوق نیز رحله حدیثی داشته است.
۳) تهذیب٬الاحکام: تألیف شیخ الطائفه ابوجعفر محمدبن الحسن الطوسی قبلاً در عداد مفسرین ذکری از این نابغه عظیم شد. این مرد در اکثر علوم اسلامی مانند ادبیات. کلام، تفسیر، فقه، حدیث، رجال، متبحر و در درجه اول بوده است. اول کسی است که فقه را با تألیف کتاب مبسوط وارد مرحله جدیدی کرد. شیخ طوسی تعداد سیزده هزار و پانصد و نود حدیث در کتا ب تهذیب الاحکام که همه در فروع است گرد آورده است.
۴) استبصار: این کتاب نیز تألیف شیخ الطائفه ابوجعفر طوسی است. این کتاب مشتمل بر پنج‌هزار و پانصد و یازده حدیث است.
چهار کتاب نامبرده در شیعه به نام”کتب اربعه”معروف است و معتبرترین کتب حدیث شیعه به شمار می رود مولفین این کتب که هر سه نام محمد دارند و کنیه هرسه شان ابوجعفر است به محمدین ثلثه متقدم معروفند.
پس از این چهار کتاب سه جامع حدیثی دیگر در شیعه هست که معروفترین جوامع است:
۱) بحارالانوار: تالیف شیخ الاسلام، علامة المحدثین محمدباقربن محمدتقی مجلسی. این کتاب جامعترین کتب حدیث است، آنچه در سایر کتب حدیث به طور متفرق موجود بوده در این کتاب یکجا جمع آمده است. هدف مؤلف بیشتر جلوگیری از تلف شدن کتب حدیث بوده است.
۲) وافی: تألیف حکیم و عارف و محدث مشهور محمدبن المرتضی معروف به ملامحسن فیض کاشانی. این کتاب جامع کتب اربعه با حذف مکررات است مرحوم فیض در حدود دویست تالیف در رشته‌های مختلف دارد.
۳) وسائل الشیعه: تألیف محدث متبحر محمدبن الحسن الشامی معروف به شیخ حر عاملی. در این کتاب جنبه مراجعه فقهی بیشتر رعایت شده است. سعی شده است ترتیب و تکثیر ابواب متناسب با مسائلی باشد که در فقه عنوان می شود، و لهذا احادیث را قطعه قطعه کرده و هر قطعه را در محل مربوط به خود آورده است. شیخ حرعاملی معاصر مجلسی است. این دو محدث بزرگ از یکدیگر روایت می کنند.
نویسندگان این سه کتاب که آنها نیز مانند پیشینیان خودنام محمد دارند به محمدین ثلثه متأخر معروفند.
چند جامع دیگر که با ارزش و واجد اهمیتند، از قبیل عوالم عبدالله بن نورالله بحرینی، و جامع الاحکام سید عبدالله شبر و مستدرک الوسائل مرحوم حاج میرزا حسین نوری. کتاب اخیر، مخصوصا، که کمتر از یک قرن از تألیف آن می گذرد جای شایسته ای برای خود باز کرده است.
همچنانکه معلوم گشت از شش نفر محدث بزرگ شیعه پنج نفر ایرانی و یک نفر جبل عاملی(شامی) است و از سه نفر محدث دیگر نیز یکی ایرانی است.
احادیث اهل تسنن
- در میان اهل تسنن اول کسی که تدوین حدیث کرد عبدالملک بن جریح است که در قرن دوم می‌زیسته است.
- اولین جامع حدیثی اهل تسنن موطا مالک بن انس است که الان موجود است .
- در میان کتب حدیث اهل تسنن شش کتاب است که به صحاح سته معروف است.
۱) صحیح بخاری: تألیف محمدبن اسماعیل بخاری. این کتاب معتبرترین کتاب حدیث در میان اهل تسنن به شمار می رود، بخاری در مدت ۶۶سال این کتاب را تألیف کرده است. بنابر نقل ابن خلکان در”وفیات الاعیان” و محدث قمی درالکنی والالقاب، بخاری گفته است هیچ حدیثی را وارد کتابم نکردم مگر آنکه قبلا غسل کردم و دو رکعت نماز به جا آوردم. درباره حافظه نیرومند بخاری سخنانی گفته شده است.
۲) صحیح مسلم: مؤلف این کتاب مسلم بن حجاج نیشابوری است، پس از صحیح بخاری معتبرترین کتاب حدیث در نزد اهل تسنن، صحیح مسلم است. برخی آن را بر صحیح بخاری ترجیح می دهند.
۳) سنن ابوداود: مؤلف این کتاب سلیمان بن اشعث معروف به ابوداود سجستانی است، اهل سیستان است. ابوداود ظاهرا یک ایرانی عرب نژاد است.
۴) جامع ترمذی: نویسنده کتاب محمد بن عیسی ترمذی.
۵) سنن نسأی: مؤلف این کتاب ابوعبدالرحمن احمدبن علی بن شعیب نسأی است. این مرد نیز در طلب حدیث مسافرتها کرده است در خلال مسافرت که به شام رسید مردم آنجا را از علی علیه السلام منحرف دید، لهذا کتاب خصائص را در فضائل علی علیه السلام و اهل بیت نوشت در این کتاب بیشتر از احمدبنحنبل روایت کرده است. ابن خلکان می نویسد: در دمشق از او راجع به فضائل معاویه پرسش شد بنا بر روایتی، جواب داد: جز این در فضیلت معاویه حدیثی نمی دانم که پیغمبر (آنجا که مکرر دنبال معاویه فرستاد و فرستاده آمد و گفت مشغول خوردن است) درباره‌اش فرمود:”خدا شکمش را سیر نکند”.
۶) سنن ابن ماجه: نویسنده این کتاب محمدبن یزیدبن ماجه قزوینی است.
چنانکه دیدیم، همچنانکه مؤلفان”کتب اربعه”شیعه که معتبرترین کتب حدیث شیعه است ایرانی بوده اند، مؤلفان”صحاح سته”اهل تسنن نیز که معتبرترین کتب اهل تسنن است ایرانی هستند، اعم از ایرانی ایرانی نژاد یا ایرانی عرب نژاد. علاوه بر مؤلفان”صحاح سته”در میان معاریف و مشاهیر محدثین اهل تسنن که به عنوان”حافظ”و یا سایر عناوین حدیثی معروفند و کتب حدیثی مهم و ذی قیمتی از نظر احادیث اهل سنت تألیف کرده اند.
نمونه تست:
کدامیک از گزینه‌های زیر از از تفاسیر اهل تسنن هستند؟
الف) سنن ابوداود
ب) بحارالانوار
ج) تهذیب الاحکام
د) کشاف
پاسخ اداری‌ها: گزینه د
جارالله لقب مولف کدامیک از کتب زیر است؟
الف) روح البیان
ب) الدرالمنثور
ج) کشاف
د) فتح الغدیر
پاسخ اداری‌ها: گزینه ج- این کتاب معروفترین و متقن ترین تفاسیر اهل تسنن است. از نظر نکات ادبی، بالخصوص نکات بلاغتی، در میان همه تفاسیر ممتاز است. مؤلف این تفسیر ابوالقاسم محمودبن عمر زمخشری خوارزمی ملقب به جارالله است. زمخشری از اکابر علمای اسلام به شمار می رود. چون سالها مجاور بیت الله بود به”جارالله”معروف گشت و ظاهرا در همان وقت تفسیر کشاف را نوشت.
غرائب القرآن از کتب تفسیر کدامیک از علمای اهل تسنن است؟
الف) حسن بن محمدبن حسین معروف به نظام نیشابوری
ب) نظام اعرج
ج) ابن کثیر
د) گزینه الف و ب
پاسخ اداری‌ها: گزینه د- غرائب القرآن: معروف به تفسیر نیشابوری. این تفسیر نیز در ردیف تفاسیر درجه اول اهل تسنن به شمار می رود. مؤلف این تفسیر، حسن بن محمدبن حسین معروف به نظام نیشابوری یا نظام اعرج است.
مولف کتاب البدایة والنهایة، مولف کدامیک از کتب زیر نیز هست؟
الف) فتح القدیر
ب) کشاف
ج) تفسیر ابن کثیر
د) مفاتیح الغیب
پاسخ اداری‌ها: گزینه ج- تفسیر ابن کثیر: مولف این تفسیر همان ابن کثیر معروف مورخ است که بیشتر به کتاب تاریخش به نام البدایة والنهایة معروف است.
کدامیک از تفاسیر اهل سنت به فارسی و عربی مخلوط است؟
الف) روح البیان
ب) ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم
ج) روح المعانی
د) کشف الاسرار
پاسخ اداری‌ها: گزینه الف- روح البیان: این تفسیر به فارسی و عربی مخلوط است. اشعار فارسی عرفانی زیادی در آن گنجانیده شده است. مؤلف این تفسیر شیخ اسماعیل حقی از علمای عثمانی است. این مرد صوفی منش است، تفسیرش نیز ذوقی و عرفانی است.
من لایحضره الفقیه در زمره کدامیک از کتب زیر است و مولف آن کیست؟
الف) محمدبن علی بن بابویه قمی – کتب حدیث اهل سنت
ب) محمدبن یزیدبن ماجه قزوینی – کتب حدیث شیعه
ج) محمدبن علی بن بابویه قمی – کتب حدیث شیعه
د) محمدبن یزیدبن ماجه قزوینی – کتب اهل سنت
پاسخ اداری‌ها: گزینه ج- من لایحضره الفقیه: تألیف رئیس المحدثین ابوجعفر محمدبن علی بن بابویه قمی معروف به صدوق از جوامع حدیث شیعه است.
کدامیک از گزینه های زیر از تفاسیر اهل تسنن نیست؟
الف) انوارالتنزیل و اسرار التأویل
ب) الدرالمنثور
ج) تفسیر کبیر
د) جامع ترمذی
پاسخ اداری‌ها: گزینه د- جامع ترمذی از کتب حدیث اهل تسنن است.
کدامیک از گزینه های زیر از احادیث اهل سنت نیست؟
الف) سنن نسأی
ب) سنن ابوداود
ج) صحیح مسلم
د) بحارالانوار
پاسخ اداری‌ها: گزینه د
جامعترین کتب حدیث شیعه کدامیک از گزینه‌های زیر است؟
الف) بحارالانوار
ب) وافی
ج) وسائل الشیعه
د) کافی
پاسخ اداری‌ها: گزینه الف- بحارالانوار: تالیف شیخ الاسلام، علامة المحدثین محمدباقربن محمدتقی مجلسی. این کتاب جامعترین کتب حدیث است، آنچه در سایر کتب حدیث به طور متفرق موجود بوده در این کتاب یکجا جمع آمده است. هدف مؤلف بیشتر جلوگیری از تلف شدن کتب حدیث بوده است.
کدامیک از گزینه های زیر از کتب حدیث شیعه محسوب می‌شوند؟
الف) مفاتیح الغیب
ب) غرائب القرآن
ج) وسائل الشیعه
د) کشف الاسرار
پاسخ اداری‌ها: گزینه ج- وسائل الشیعه: تألیف محدث متبحر محمدبن الحسن الشامی معروف به شیخ حر عاملی. در این کتاب جنبه مراجعه فقهی بیشتر رعایت شده است. سعی شده است ترتیب و تکثیر ابواب متناسب با مسائلی باشد که در فقه عنوان می شود، و لهذا احادیث را قطعه قطعه کرده و هر قطعه را در محل مربوط به خود آورده است. شیخ حرعاملی معاصر مجلسی است. این دو محدث بزرگ از یکدیگر روایت می کنند.
کتاب‌های جمع‌بندی و تست:
|
|
